آشوراده، تنها جزيره ايراني در درياي بزرگ خزر است كه سالانه بسياري از مردم براي تفريح در آن راهي شمال ايران مي‌شوند. ويژگي‌هاي زيست‌محيطي خاص آشوراده سبب شده تا نام اين جزيره در ميان مهم‌ترين پناهگاه حيات وحش دنيا جاي گيرد. اين جزيره همچنين از نظر تاريخي و اقتصادي نيز اهميت بسياري دارد. اگر مشتاقيد با جزيره آشوراده بيشتر آشنا شويد، تا انتهاي اين مقاله همراه عل بابا باشيد.
آشوراده، تنها جزيره ايراني در درياي بزرگ خزر است كه سالانه بسياري از مردم براي تفريح در آن راهي شمال ايران مي‌شوند. ويژگي‌هاي زيست‌محيطي خاص آشوراده سبب شده تا نام اين جزيره در ميان مهم‌ترين پناهگاه حيات وحش دنيا جاي گيرد. اين جزيره همچنين از نظر تاريخي و اقتصادي نيز اهميت بسياري دارد. اگر مشتاقيد با جزيره آشوراده بيشتر آشنا شويد، تا انتهاي اين مقاله همراه عل بابا باشيد.
آشوراده كجاست ؟
بر خلاف خليج فارس و آب‌هاي آزاد جنوب كشور، در شمال خبري از جزاير كوچك و بزرگ مشهور و توريستي نيست و اگر بخواهيد در شمال كشور با قايق موتوري به جزيره‌اي زيبا و جذاب سفر كنيد، مقصدي جز آشوراده نخواهيد داشت. جزيره آشوراده در بندر تركمن در استان گلستان واقع شده و فقط 10 كيلومتر با اين شهرستان فاصله دارد. اين جزيره در بخش شرقي شبه جزيره ميان‌كاله واقع شده و به واسطه شرايط طبيعي و محيطي خاصش، به‌جرات مي‌توان آن را به عنوان يكي از زيباترين جزاير شمال كشور معرفي كرد.
هرساله بسياري از مردم براي تماشاي آشوراده و دوري از محيط‌هاي پرهياهوي شهري به استان گلستان سفر مي‌كنند. به علاوه، اين منطقه به عنوان يكي از پناهگاه‌هاي مهم حيات وحش ايران و تالاب‌هاي مهم دنيا نيز شناخته شده و همواره پرندگان زيادي از كشورهاي همسايه به آن سفر مي‌كنند. در واقع، در سال 1359 بود كه نام آشوراده در ليست 59 منطقه بين‌المللي ذخاير طبيعي به ثبت رسيد.
پيش‌تر، آشوراده از به هم پيوستن سه جزيره تشكيل شده بود كه با تغيير شرايط جوي و بالا آمدن سطح آب، دو جزيره ديگر زير آب رفتند و آشوراده تنها باقي ماند. اين اتفاق علاوه بر تنها افتادن آشوراده، باعث شد اين جزيره از سكنه نيز خالي شود. در حال حاضر، اين جزيره چيزي در حدود 400 هكتار وسعت دارد، در حالي كه وسعت اوليه آن 1200 هكتار تخمين زده شده است. با سيل سال 72 و افزايش سطح آب، تعداد ساكنان جزيره آشوراده بسيار كم شد و حالا فقط برخي از صيادان و كاركنان سازمان شيلات در آن سكونت دارند. ساير مردم اين جزيره هم در شهرهاي اطراف مشغول زندگي هستند.
جالب است بدانيد اين جزيره كه از آن با عنوان «مجمع‌الجزاير آشوراده» نيز ياد مي‌شده، در دوره صفوي به عنوان شكارگاه مورد استفاده قرار مي‌گرفته و به همين سبب، در آن چند دژ بزرگ نيز بنا شده است. طي دوره‌هاي بعدي نيز اتفاقات زيادي در اينجا رخ داد كه از جمله آنها مي‌توان به كنترل جزيره توسط روس‌ها و ساخت چندين قلعه اشاره كرد.
نام آشوراده از كجا آمده است؟
«آشوراده» يك لفظ در زبان تركمني به معني «جزيره آشور» است كه از دو بخش «آشير» و «آدا» تشكيل شده و نام‌هاي ديگري از جملع «مال آشير» نيز دارد. در گذشته به اين دليل از چنين نامي استفاده مي‌شده كه برخي مردم، دام‌هاي خود را براي چرا به اين جزيره مي‌آوردند.
چرا آشوراده مهم است؟
دلايل بسياري آشوراده را به يك مكان مهم تبديل مي‌كنند كه از جمله مهم‌ترين‌هاي آن مي‌توان به توليد چيزي در حدود 40 درصد از خاويار كشور در اين منطقه اشاره كرد. خاويار آشوراده شهرت زيادي در جهان داشته و مرغوب‌ترين خاويارهاي دنيا را دارد. در كنار خاويار، انواع ديگري از ماهي‌ها از جمله سفيد، كپور، كلمه، ماش، فيل‌ماهي، تاس‌ماهي و ازون برون نيز در اين منطقه قابل صيد است.
همان‌طور كه بالاتر نيز اشاره كرديم، اين جزيره يك پناهگاه مهم حيات وحش هم هست كه علاوه بر مهاجرت سالانه بسياري از پرندگان به آن، حيوانات مختلفي همچون روباه، گراز، شغال، قرقاول و نوعي اسب وحشي در آن زندگي مي‌كنند. اوايل قرن آشوراده محل زندگي ببر مازندران هم بوده و زماني حيوانات مختلفي براي تغذيه ببر سيبري در اين جزيره نگهداري مي‌شدند كه متاسفانه اين ببرها از بين رفتند.
به موارد بالا بايد تاريخ پرفرازونشيب اين جزيره را هم اضافه كرد. برخي كارشناسان مي‌گويند آشوراده، احتمالا همان جايي است كه سلطان محمد خوارزمشاه در آن از دنيا رفته است. از طرفي، اين جزيره زماني توسط نيروهاي روس اشغال شده بود؛ موضوعي كه البته تا بعد از جنگ جهاني دوم نيز ادامه داشت.
ديدني هاي جزيره آشوراده
همان‌طور كه گفتيم، آشوراده بيشتر از نظر تاريخي و زيست‌محيطي اهميت دارد و اين يعني در آن نبايد به دنبال آبشارهاي بلند يا بناهاي تاريخي باشيد؛ در عوض، گردشگران مي‌توانند از محيط بكر، آرامش تكرارنشدني و البته تفريح در كنار دريا لذت ببرند. اسكله بندر تركمن با بازارهاي محلي و امكانات تفريحي مختلفي مثل قايق‌هاي پدالي و موتورسواري، حسابي مي‌تواند شما را سرگرم كند.
مورد ديگر، وجود چشم‌اندازهاي بي‌نظير از پرواز دستهجمعي پرندگان مختلف از جمله فلامينگوها، كاكايي، قرقاول خزري، اگرت، باكالان و … است كه در كمتر جايي مي‌توان آنها را مشاهده كرد. در حقيقت، شايد مهاجرت و پرواز دستهجمعي همين پرندگان نادر را كه در پاييز بيشتر از هميشه هستند، بتوان به عنوان خاص‌ترين تفريح آشوراده معرفي كرد.
تماشاي صحنه صيد ماهيان خاويار،گوش كردن به صداي آرامش‌بخش موج‌هاي آب و شنا در سواحل مخصوص نيز از جذاب‌ترين تفريحاتي است كه مي‌توانيد در اين منطقه تجربه كنيد.
نكته قابل توجه در مسير رسيدن به اين جزيره، عبور از شهر بندر تركمن است؛ در نتيجه، مكان‌هاي تفريحي متعدد اين شهر و بازارچه‌هاي آن حسابي مي‌توانند شما را سرگرم كنند. دوشنبه‌بازار بندر تركمن، يكي از همين بازارچه‌هاست كه از ماهي و برنج و خاويار تا صنايع دستي، گليم، فرش و لباس‌هاي محلي را مي‌توان در آن پيدا كرد. اگر وقت كافي داشته باشيد هم مي‌توانيد از برخي از شهرهاي اطراف از جمله بندر گز ديدن كنيد.
پوشش گياهي منطقه هم در نوع خود جالب است؛ با كمي گشت‌وگذار در آشوراده مي‌توان درختان انار ترش و بوته‌هاي تمشك، گياهان وحشي و انواع بوته‌هاي خشك را پيدا كرد. آثار به جا مانده از قلعه روس‌ها، دژهاي صفوي و خانه وزير مختار روس‌ها هم برخي از بناهاي تاريخي اين جزيره هستند كه به‌نوعي تاريخچه كهن آن را يادآوري مي‌كنند.
گفتني‌ست در حال حاضر فقط 10 درصد از اين جزيره در اختيار صنعت گردشگري قرار دارد.
چه زماني به جزيره آشوراده سفر كنيم؟
اگر قصد سفر به اين جزيره زيبا را داريد، بهتر است بدانيد آشوراده در منطقه‌اي با بارش‌هاي سنگين باران واقع شده و اين يعني در نيمه دوم سال، اكثر روزها شاهد هوايي باراني و البته سرد خواهيد بود. با اين تفاسير، بهترين زمان براي بازديد از جزيره آشوراده، اوايل بهار تا تا اواخر تابستان است.
بعد از ورود به بندر تركمن، كافي‌ست خود را به اسكله برسانيد تا از آنجا با قايق موتوري به آشوراده برويد.
كجا اقامت داشته باشيم؟
با توجه به موقعيت جغرافيايي و محيطي، در اين جزيره خبري از مهمان‌سراها يا هتل‌هاي لوكس نيست. ولي نيازي نيست نگران باشيد چون آشوراده فقط يك ساعت با گرگان فاصله دارد و در آنجا مي‌توان در هتل‌هاي لوكس چندستاره، اقامتي راحت داشت.
اگر بخواهيد در خود جزيره بمانيد نيز اردوگاه دانش‌آموزي جزيره با امكانات رفاهي و خدماتي مناسب پذيراي مسافران است. خانه‌هاي محلي و ويلايي هم گزينه‌هاي ديگري هستند كه براي ماندن در اين جزيره مي‌توانيد به آنها فكر كنيد.
منبع:
جاذبه هاي ديدني و دل انگيز نروژ
آژانس هواپيمايي